അറസ്റ്റുചെയ്ത വ്യക്തിയെ ചോദ്യം ചെയ്യുന്ന എല്ലാ പൊലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെയും വിവരങ്ങള്‍ ഒരു രജിസ്റ്ററില്‍ രേഖപ്പെടുത്തണം; അറസ്റ്റുചെയ്തയാളെ ഓരോ 48 മണിക്കൂറിലും പരിശീലനം ലഭിച്ച ഡോക്ടര്‍ വൈദ്യപരിശോധനയ്ക്ക് വിധേയനാക്കണം; സാധാരണക്കാരന് ധൈര്യമായി പൊലീസ് സ്റ്റേഷനില് കയറി ചെല്ലാന്‍ ധൈര്യം നല്‍കിയ വിധി ന്യായം പുറപ്പെടുവിച്ച്, രാജ്യത്ത് പൊലീസ് രാജിന് അറുതിവരുത്തിയ ജസ്റ്റിസ് ഡി.കെ ബസു
സ്വന്തം ലേഖകന്‍
കോട്ടയം: സാധാരണക്കാരന് പൊലീസ് സ്റ്റേഷനില് സധൈര്യം കയറിച്ചെല്ലാന്‍ അവസരമൊരുക്കി, രാജ്യത്ത് പൊലീസ് രാജിന് അറുതി വരുത്തിയ ന്യായധിപനാണ് ജസ്റ്റിസ് ഡി.കെ ബസു. അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെടുന്ന വ്യക്തിയുടെ സിവില്യന്‍ അവകാശങ്ങള്‍ സംരക്ഷിച്ച് രാജ്യത്തെ പൊലീസ് കസ്റ്റഡികള്‍ക്ക് കൃത്യമായ മാനദണ്ഡം രചിച്ചത് ഡി.കെ ബസു എന്ന ജഡ്ജിയായിരുന്നു. മുന്‍ കൊല്‍ക്കത്ത ഹൈകോടതി ജഡ്ജിയും പിന്നീട് സുപ്രീം കോടതി ജഡ്ജിയുമായിരുന്നു ജസ്റ്റിസ് ഡി കെ ബസു!
1986 ഓഗസ്റ്റ് 26 ന് പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ ലീഗല്‍ എയ്ഡ് സര്‍വീസസ് എക്സിക്യൂട്ടീവ് ചെയര്‍മാനായിരിക്കെ ഡി കെ ബസു സുപ്രീം കോടതിക്ക് അയച്ച കത്തില്‍ രാജ്യത്തേ കസ്റ്റഡി മരണങ്ങളെ പറ്റി പരാമര്‍ശമുണ്ട്. ഇതു കൂടാതെ തുടര്‍ന്നു വന്ന പത്രവാര്‍ത്തകളെ പറ്റിയും് ഇദ്ദേഹം കൃത്യമായി കോടതിയുടെ പരിഗണനയില്‍ എത്തിച്ചു. ഈ കത്ത് ”പൊതുതാല്‍പര്യ വ്യവഹാര” ത്തില്‍ റിട്ട് പെറ്റീഷനായി പരിഗണിക്കണമെന്ന് അദ്ദേഹം അഭ്യര്‍ത്ഥിച്ചു.
Whatsapp Group 1 | Whatsapp Group 2 |Telegram Group
കത്തില്‍ ഉന്നയിച്ച പ്രശ്നങ്ങളുടെ പ്രാധാന്യം കണക്കിലെടുത്ത് സുപ്രിം കോടതി 1987 ഫെബ്രുവരി ഒന്‍പതില്‍ ഇത് ഒരു രേഖാമൂലമുള്ള അപേക്ഷയായി കണക്കാക്കുകയും പ്രതികളായ സംസ്ഥാനങ്ങളെ അറിയിക്കുകയും ചെയ്തു.
രണ്ട് മാസ കാലയളവിനുള്ളില്‍ ഉചിതമായ നിര്‍ദ്ദേശങ്ങള്‍ ആവശ്യപ്പെട്ട് ലോ കമ്മീഷന് നോട്ടീസ് നല്‍കുകയും ചെയ്തു.
വിജ്ഞാപനത്തിന് മറുപടിയായി പശ്ചിമ ബംഗാള്‍, ഒറീസ, അസം, ഹിമാചല്‍ പ്രദേശ്, ഹരിയാന, തമിഴ്‌നാട്, മേഘാലയ, മഹാരാഷ്ട്ര, മണിപ്പൂര്‍ തുടങ്ങി നിരവധി സംസ്ഥാനങ്ങള്‍ സത്യവാങ്മൂലം സമര്‍പ്പിച്ചു. കൂടാതെ, കോടതിയെ സഹായിക്കാന്‍ പ്രിന്‍സിപ്പല്‍ കൗണ്‍സല്‍ ഡോ. എ.എം.സിങ് വി, അമിക്കസ് ക്യൂറിയായിനിയമിച്ചു. ഹാജരായ എല്ലാ അഭിഭാഷകരും കോടതിക്ക് ഉപയോഗപ്രദമായ സഹായം നല്‍കി. റിട്ടിലേ തര്‍ക്കം തെളിവു നിയമത്തിലെ 114 (ബി) യുടെ ഭേദഗതിക്കു ലോ കമ്മീഷനു സഹായമാവുകയും. ചെയ്തു
ഡി കെ ബസു കേസില്‍ സുപ്രീം കോടതി നല്‍കിയ പ്രധാന മാര്‍ഗ്ഗനിര്‍ദ്ദേശങ്ങള്‍;
*അറസ്റ്റ് നടത്തുകയും ചോദ്യം ചെയ്യല്‍ കൈകാര്യം ചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്ന പൊലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥര്‍ അവരുടെ പദവികളോടെ കൃത്യവും ദൃശ്യവും വ്യക്തവുമായ തിരിച്ചറിയലും നെയിം ടാഗുകളും വഹിക്കണം.
*അറസ്റ്റുചെയ്ത വ്യക്തിയെ ചോദ്യം ചെയ്യുന്ന എല്ലാ പൊലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെയും വിവരങ്ങള്‍ ഒരു രജിസ്റ്ററില്‍ രേഖപ്പെടുത്തണം.
*അറസ്റ്റുചെയ്തതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് തടങ്കലിലുള്ള സ്ഥലത്ത് ഡയറിയില്‍ ഒരു എന്‍ട്രി നല്‍കണം, അത് അറസ്റ്റിനെക്കുറിച്ച് വിവരം ലഭിച്ച വ്യക്തിയുടെ അടുത്ത സുഹൃത്തിന്റെ പേരും പൊലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെ വിശദാംശങ്ങളും വെളിപ്പെടുത്തണം അറസ്റ്റിലായയാള്‍ ആരുടെ കസ്റ്റഡിയിലാണ് എന്നും പറയണം.
*അറസ്റ്റ് നടത്തുന്ന പൊലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥന്‍ അറസ്റ്റ് സമയത്ത് അറസ്റ്റ് മെമ്മോ തയ്യാറാക്കുകയും അത്തരം മെമ്മോ കുറഞ്ഞത് ഒരു സാക്ഷിയെങ്കിലും സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യും, അവര്‍ അറസ്റ്റുചെയ്തയാളുടെ കുടുംബത്തിലെ അംഗമോ മാന്യനായ വ്യക്തിയോ ആകാം അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെടുന്ന പ്രദേശം.
*അറസ്റ്റുചെയ്തയാള്‍ ഒപ്പിടേണ്ടതും അതില്‍ അറസ്റ്റ് ചെയ്യുന്ന സമയവും തീയതിയും അടങ്ങിയിരിക്കും.
*അറസ്റ്റുചെയ്തയാളെ ഓരോ 48 മണിക്കൂറിലും പരിശീലനം ലഭിച്ച ഡോക്ടര്‍ വൈദ്യപരിശോധനയ്ക്ക് വിധേയനാക്കണം. കസ്റ്റഡിയില്‍ തടഞ്ഞുവച്ചിരിക്കുന്ന സമയത്ത്, ബന്ധപ്പെട്ട സംസ്ഥാനത്തിന്റെയോ കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശത്തിന്റെയോ ആരോഗ്യ സേവനങ്ങളുടെ ഡയറക്ടര്‍, ആരോഗ്യ സേവന ഡയറക്ടര്‍, നിയമിച്ച അംഗീകൃത ഡോക്ടര്‍മാരുടെ പാനലില്‍ ഒരു ഡോക്ടര്‍. എല്ലാ തഹസില്‍, ജില്ലകള്‍ക്കുമായി അത്തരമൊരു പാനല്‍ തയ്യാറാക്കുക.
*മുകളില്‍ സൂചിപ്പിച്ച അറസ്റ്റ് മെമ്മോ ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള എല്ലാ രേഖകളുടെയും പകര്‍പ്പുകള്‍ മജിസ്‌ട്രേറ്റിന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ രേഖയ്ക്കായി അയയ്ക്കണം.
*ചോദ്യം ചെയ്യലിലുടനീളം അല്ലെങ്കിലും ചോദ്യം ചെയ്യലില്‍ അറസ്റ്റുചെയ്തയാള്‍ക്ക് അഭിഭാഷകനെ കാണാന്‍ അനുവാദമുണ്ട്.
*എല്ലാ ജില്ലയിലും സംസ്ഥാന ആസ്ഥാനത്തും ഒരു പൊലീസ് കണ്‍ട്രോള്‍ റൂം നല്‍കണം, അവിടെ അറസ്റ്റും അറസ്റ്റുചെയ്ത സ്ഥലവും സംബന്ധിച്ച വിവരങ്ങള്‍ അറസ്റ്റിന് കാരണമായ ഉദ്യോഗസ്ഥന്‍, അറസ്റ്റ് പ്രാബല്യത്തില്‍ വന്ന 12 മണിക്കൂറിനുള്ളിലും പൊലീസ് നിയന്ത്രണത്തിലും അറിയിക്കും.
*അറസ്റ്റു ചെയ്യപ്പെടുകയോ തടങ്കലില്‍ വയ്ക്കുകയോ പൊലീസ് സ്റ്റേഷനിലോ ചോദ്യം ചെയ്യല്‍ കേന്ദ്രത്തിലോ മറ്റ് ലോക്ക്അപ്പിലോ കസ്റ്റഡിയില്‍ എടുക്കുകയോ ചെയ്യുന്ന ഒരു വ്യക്തിക്ക് ഒരു സുഹൃത്തിനോ ബന്ധുവിനോ മറ്റ് വ്യക്തികളോ പരിചയമുണ്ടായിരിക്കാം അല്ലെങ്കില്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ക്ഷേമത്തില്‍ താല്‍പ്പര്യമുണ്ട്.
*അറസ്റ്റുചെയ്ത മെമ്മോയുടെ സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തുന്ന സാക്ഷി സ്വയം അത്തരമൊരു സുഹൃത്തോ അല്ലെങ്കില്‍ അറസ്റ്റുചെയ്തയാളുടെ ബന്ധുവോ അല്ലാത്തപക്ഷം, അയാളെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യുകയും പ്രത്യേക സ്ഥലത്ത് തടങ്കലില്‍ വയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നുവെന്ന് പ്രായോഗികമായി അറിയിക്കണം.
*അറസ്റ്റിലായയാളുടെ സമയം, അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെടുന്ന സ്ഥലം, അറസ്റ്റുചെയ്തയാളുടെ അടുത്ത സുഹൃത്ത് അല്ലെങ്കില്‍ ബന്ധു ജില്ലയിലോ പട്ടണത്തിലോ പുറത്ത് താമസിക്കുന്ന ജില്ലയെ നിയമ സഹായ സംഘടനയിലൂടെയും പൊലീസ് സ്റ്റേഷനിലൂടെയും പൊലീസ് അറിയിക്കണം.
*അറസ്റ്റിലായ വ്യക്തിയെ അറസ്റ്റുചെയ്യുകയോ തടങ്കലില്‍ വയ്ക്കുകയോ ചെയ്താലുടന്‍ അറസ്റ്റിനെക്കുറിച്ചോ തടങ്കലില്‍ വയ്ക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചോ ആരെയെങ്കിലും അറിയിക്കാനുള്ള അവകാശത്തെക്കുറിച്ച് അറിഞ്ഞിരിക്കണം.
*അറസ്റ്റുചെയ്തയാള്‍, ആവശ്യപ്പെടുന്നിടത്ത്, അറസ്റ്റ് ചെയ്യുന്ന സമയത്ത് പരിശോധിക്കുകയും വലിയതും ചെറുതുമായ പരിക്കുകള്‍, അവന്റെ / അവളുടെ ശരീരത്തില്‍ എന്തെങ്കിലും ഉണ്ടെങ്കില്‍, ആ സമയത്ത് രേഖപ്പെടുത്തണം. ‘ഇന്‍സ്പെക്ഷന്‍ മെമ്മോ’ അറസ്റ്റുചെയുപ്പെട്ട ആളും പൊലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥനും അറസ്റ്റുചെയ്ത പൊലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥനും ഒപ്പിട്ടതായിരിക്കണം.
കടപ്പാട്; അഡ്വ. വിവേക് മാത്യു വര്‍ക്കി
അഭിഭാഷകന്‍
കോട്ടയം ജില്ലാ കോടതി
